“กษัยเส้น” เป็นอาการที่พบได้บ่อยในคนไทย โดยเฉพาะผู้สูงอายุและคนวัยทำงานที่ต้องนั่งนาน ใช้ร่างกายหนัก หรือเคลื่อนไหวซ้ำ ๆ อาการนี้ไม่ได้เกิดจากเชื้อโรคโดยตรง แต่เกิดจากความเสื่อมของกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นที่สะสมมาเป็นเวลานาน ทำให้เกิดอาการปวดเมื่อย เส้นตึง เส้นยึด หรือเส้นแข็ง หากปล่อยไว้อาจส่งผลต่อคุณภาพชีวิตอย่างมาก
ในศาสตร์การแพทย์แผนไทย สมุนไพรถือเป็นทางเลือกที่มีบทบาทสำคัญในการบรรเทาและรักษาอาการกษัยเส้นและเส้นตึง โดยอาศัยทั้งสรรพคุณทางยาและภูมิปัญญาดั้งเดิมที่สืบทอดมาหลายร้อยปี บทความนี้จะพามารู้จักสมุนไพรเด่น ๆ ที่ใช้รักษาอาการกษัยเส้น พร้อมวิธีการดูแลตัวเองควบคู่ไปด้วย

ความหมายของกษัยเส้น

คำว่า “กษัย” เป็นคำนาม ในพจนานุกรมศัพท์แพทย์และเภสัชกรรมแผนไทย ฉบับราชบัณฑิตยสภา พ.ศ. 2559 หมายถึง อาการที่เกิดจากความเสื่อมโทรมของร่างกายด้วยอายุที่มากขึ้น หรือเป็นความผิดปกติของร่างกาย จากอาการเจ็บปวดที่ไม่ได้รับการรักษา หรือมีการรักษาแล้วไม่หาย ทำให้ร่างกายซูบผอม กล้ามเนื้อและเส้นเอ็นรัดตึง อาการโลหิตจาง ผิวหนังที่ซีดเหลือง ไร้เรี่ยวแรง มือเท้าชา เป็นต้น
“กษัยเส้น” เป็นอาการโรคที่ไม่ได้เกิดจากเชื้อโรคโดยตรง แต่ปัจจัยส่งผลที่ทำให้เกิดมาจาก ความสึกหรอ หรือความเสื่อมโทรมของร่างกาย สามารถเกิดอาการโรคนี้ได้ ทุกเพศและทุกช่วงวัย ซึ่งความผิดปกติที่เกิดกับระบบกล้ามเนื้อและเส้นเอ็น ส่งผลทำให้มีอาการปวดเมื่อย เส้นตึง เส้นยึด ขยับร่างกายไม่สะดวก และมักมีอาการร่วม เช่น ท้องผูก อ่อนเพลีย ชา หรือเจ็บตามข้อ

สาเหตุของการเกิดกษัยเส้นและเส้นตึง

1. โรคเสื่อมตามอายุที่เพิ่มขึ้น เมื่ออายุมากขึ้น กล้ามเนื้อและเส้นเอ็นขาดความยืดหยุ่นส่งผลให้เส้นตึงได้
2. การใช้งานร่างกายท่าเดิมซ้ำ หักโหม เช่น ยกของหนัก ทำงานท่าเดิมเป็นเวลานาน
3. ระบบไหลเวียนเลือดในร่างกายไม่ดี ส่งผลทำให้เส้นเอ็นแข็งและตึง สาเหตุมาจากโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรืออายุที่เพิ่มขึ้น
4. โภชนาการไม่สมดุล เกิดจากการขาดสารอาหารจำเป็นต่อการซ่อมแซมเส้นเอ็นและกล้ามเนื้อ
5. ความเครียดและการพักผ่อนไม่เพียงพอ ทำให้กล้ามเนื้อเกิดการตึงแข็งและทำให้เจ็บปวดเรื้อรัง

สมุนไพรไทยที่ใช้รักษาอาการกษัยเส้นและเส้นตึง

1. เถาวัลย์เปรียง
สรรพคุณ: แก้อาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ลดการอักเสบของข้อและเส้นเอ็น
วิธีใช้: ใช้รากต้มดื่ม หรือบดทำแคปซูล รับประทานตามคำแนะนำของแพทย์แผนไทย

2. เถาเอ็นอ่อน
สรรพคุณ: คลายเส้นเอ็นแข็ง แก้อาการเส้นยึด เส้นตึง และขัดยอก
วิธีใช้: ต้มดื่มเป็นน้ำสมุนไพร หรือใช้ร่วมกับการนวดแผนไทย

3. ไพล
สรรพคุณ: ลดอาการฟกช้ำ เคล็ดขัดยอก บรรเทาอาการปวดเมื่อย
วิธีใช้: ใช้หัวไพลสดตำพอก หรือสกัดเป็นน้ำมันไพลนวด

4. กำลังเสือโคร่ง
สรรพคุณ: บำรุงร่างกาย เสริมกำลัง ลดอาการปวดเมื่อยเรื้อรัง
วิธีใช้: ใช้เปลือกต้นต้มดื่ม แต่ควรอยู่ในการควบคุมของผู้เชี่ยวชาญ

5. บอระเพ็ด
สรรพคุณ: ลดการอักเสบ บรรเทาอาการปวดข้อและเส้นเอ็น
วิธีใช้: ต้มดื่ม แต่ไม่ควรใช้ในปริมาณมากเพราะมีรสขมจัด

วิธีดูแลตนเองควบคู่กับการใช้สมุนไพร

1. การยืดเหยียดร่างกาย : ทำทุกเช้า–เย็น ช่วยคลายเส้นตึง และลดการเกิดตะคริว
2. การออกกำลังกายเบา ๆ: เช่น เดินเร็ว ว่ายน้ำ โยคะ เพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อ
3. การประคบ: ใช้ประคบอุ่นเพื่อคลายเส้น หรือใช้ประคบเย็นเมื่อมีอาการอักเสบเฉียบพลัน
4. การเลือกทานอาหารที่ครบโภชนาการ: กินอาหารให้ครบ 5 หมู่ เน้นโปรตีนและโอเมก้า-3 ช่วยซ่อมแซมกล้ามเนื้อ และส่วนที่สึกหรอ
5. การนอนหลับพักผ่อน: ควรนอนพักผ่อนให้เพียงพอ 6–8 ชั่วโมงต่อวัน

เปรียบเทียบการรักษาแบบแพทย์แผนไทยและแพทย์ปัจจุบัน

• แพทย์แผนไทย: ใช้สมุนไพร นวดคลายเส้น ประคบสมุนไพร อบสมุนไพร ปรับสมดุลธาตุ ใช้ยาสมุนไพร
• แพทย์ปัจจุบัน: ใช้ยาแก้ปวด ยาลดการอักเสบ ซึ่งยาที่กินจะมีการสะสมในร่างกายได้ กายภาพบำบัด และการผ่าตัดในบางกรณี
ข้อควรระวังในการใช้สมุนไพร
• ควรใช้สมุนไพรในปริมาณที่เหมาะสม
• หลีกเลี่ยงการใช้สมุนไพรที่ไม่ผ่านการรับรอง อย.
ปรึกษาแพทย์แผนไทยหรือเภสัชกรก่อนใช้ โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือใช้ยาปัจจุบันอยู่

บทสรุป

กษัยเส้นและเส้นตึงเป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อย แต่สามารถบรรเทาและรักษาได้ด้วยสมุนไพรไทยควบคู่กับการดูแลตนเองอย่างเหมาะสม อย่างการใช้ สมุนไพร เช่น เถาวัลย์เปรียง เถาเอ็นอ่อน และไพล ล้วนมีงานวิจัยสนับสนุนถึงสรรพคุณที่ช่วยลดการอักเสบและบรรเทาอาการปวดเมื่อยได้ การใช้สมุนไพรอย่างถูกวิธี ร่วมกับการออกกำลังกาย การพักผ่อน และโภชนาการที่ดี จะช่วยให้ร่างกายแข็งแรง ลดอาการเรื้อรัง และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
ในส่วนของ ยา กษัยเส้น ตรา เอ ได้รับขึ้นทะเบียนยา จาก สำนักอาหารและยา (อ.ย.) เป็นยาสามัญประจำบ้าน ไม่มีสมุนไพรที่มีฤทธิ์ระบายจะ เน้นการรักษา ไปที่บรรเทาอาการปวด เส้นเอ็น กล้ามเนื้อ ที่ปวดเมื่อตามร่างกาย มีกระบวนการผลิตที่ปลอดภัยได้รับมาตราฐาน ไม่มีสเตอรอยด์ และส่วนผสมยาแผนปัจจุบันใดๆ ในส่วนผสมเราใช้ เถาวัลย์เปรียงและเถาเอ็นอ่อน ยา กษัยเส้น ตรา เอ ปลอดภัย ไม่มีผลข้างเคียงใดๆ สามารถทานยาได้ต่อเนื่องเป็นเวลานาน ไม่สะสมกับร่างกาย
หากคุณมีอาการปวดเส้น ปวดเอว หรือเส้นตึงเรื้อรัง ลองดูแลด้วยสมุนไพรจาก ยา กษัยเส้น ตราเอ ที่ปลอดภัย ได้มาตรฐาน อย. และได้รับความไว้วางใจมากว่า 10 ปี ทั้งในไทยและต่างประเทศ

อ้างอิง

กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. ฐานข้อมูลสมุนไพร
ศัพท์ จากพจนานุกรมศัพท์แพทย์และเภสัชกรรมแผนไทย ฉบับราชบัณฑิตยสภา พ.ศ. 2559
ฐานข้อมูลเครื่องยาไทย คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี